Verschillen benadrukken of overbruggen
Samenwerken en het resultant ervan: de samenwerking, ontwikkelt zich. Samenwerking is het richten van inspanningen van twee of meer personen op hetzelfde doel (www.juridischwoordenboek.nl). Dat we aan hetzelfde doel lijken te werken, wordt vaak in twijfel getrokken. In stroef verlopende samenwerking legt men vooral de nadruk op de verschillen. Om van daaruit te komen tot een gezamenlijk voorstel kost tijd en inspanning. Terwijl de reden dat we samen aan tafel zitten veelal een dominant gemeenschappelijk belang heeft.
In al de overleggen, project bijeenkomsten, bewonersavonden, participatie bijeenkomsten, meer- en minderwerk besprekingen waar wij bij betrokken zijn gaat samenwerking vaak goed. Als de samenwerking zelfs fantastisch is wordt sneller, efficiënter en met meer plezier gewerkt. Er komt zelfs innovatie tot stand (Lees mijn publicatie hierover: een fantastisch project)!
Gedoe in samenwerking
Natuurlijk is er ook gedoe -onbegrip, vijandigheid, vingerwijzen- in samenwerkingssituaties. Dat gebeurt als de nadruk ligt op de verschillen en als de toon van betrokkenen herhaaldelijk niet respectvol, ronduit beschuldigend en lomp is. In 90% van het gedoe gaat het over die wijze van spreken. En dan kan het hoog oplopen!
In zo’n geladen samenwerking ontstaat een patroon van wantrouwen. Mensen die elkaar eerder ontwijken dan ontmoeten. Om de hete brij heen praten. De klap op het besluit niet maken waardoor de situatie zich maar voortsleept. In extreme gevallen wordt er pas weer gesproken met elkaar als de externe voorzitter langskomt. Dan komen de zaken weer op tafel. Interessant en wonderlijk tegelijk. In al deze verschillende samenwerkingssituaties, dit eerste helft van dit jaar zijn het er 32, zijn er ’n viertal sterke trends te ontdekken:
- Het wordt steeds drukker in de arena.
Het wordt steeds drukker in de ‘samenwerkingsarena’. In deze VUCA wereld (volatile, uncertain, complex & ambigue) wisselen veranderingen zich snel af. Voor al de nieuwe uitdagingen en situaties komen er steeds meer partijen, visies en belangen aan de tafel. Om dan tot oplossingen en acties te komen is samenwerking en de vaardigheid om te kunnen samenwerken extreem nodig.
Tegenstellingen en afwijkende meningen moeten bij elkaar gebracht worden. En dat lukt zeker niet altijd: wrijving, irritatie en gedoe is onontkoombaar. Hoe meer ‘verkeer’ in de arena, hoe groter de kans op polemiek.
- De stokkende samenwerking zit ‘m vaak in de dominante enkeling.
In stokkende samenwerking blijkt de dominante enkeling een cruciale rol te spelen. We zien en horen in teams, bijeenkomsten en overleggen steeds die ene (of die twee) die moeilijk kunnen omgaan met de voorgestelde wijzigingen. Die maar blijft hameren op oude beloftes, de onkunde van mensen en de procedure fouten. Er zit boosheid, frustratie en een verhaal bij de enkeling.
De enkeling kan een behoorlijke blokkademacht zijn om tot samenwerking te komen. Zijn/haar stem is bepalend voor de sfeer, werkt enorm vertragend in de besluitvorming en is het zand in de samenwerkings raderen. Een heel team of afdeling kan slecht functioneren door één dominant negatief kritisch persoon.
- Beheerders en eindgebruikers krijgen meer invloed.
Als het om samenwerking in de bebouwde omgeving gaat, krijgt met name de afnemer steeds meer inbreng in het besluit. Dit zijn de mensen waar we het voor doen. Zij zijn de (toekomstige) ervaringsdeskundigen, de laatste schakel in de keten, die het gemaakte, gerenoveerde, het nieuw verworven object in gebruik nemen.
Het besef dat de eindgebruikers (burgers) en beheerders (van tunnels, wegen en gebieden) ook hun eisen vertaald willen zien in de eind oplevering heeft nog best lang geduurd. Dat is best raar. Nu merken we dat als bijv. burgers niet op tijd en goed betrokken worden, het hele feest wellicht geen doorgang kan vinden (o.a. Vliegveld Lelystad).
- Meer aandacht voor het proces.
Omdat het zo druk aan het worden is in de arena van meningen, mensen en belangen, krijgt de gevolgde route om tot dat besluit te komen meer aandacht. Betrokkenen, belanghebbenden en omstanders willen allemaal hun zegje kunnen doen EN willen hun inbreng terugzien in het eindresultaat. Als hun wensen niet gehonoreerd kunnen worden, willen ze weten waarom dit niet kan. Er moet veel meer dan vroeger toegelicht en uitgelegd worden. Als het proces goed en zorgvuldig is verlopen, wordt de garantie op het resultaat beter.
Het resultaat is alleen is dus niet meer zaligmakend. Wellicht voor sommige resultaat-zuchtige mensen nog wel. Zij vergeten het proces. Met alle oprispingen en tijdverslindende acties van dien. Proces en resultaat vragen beide aandacht. Een resultaat zonder een goed proces rammelt (vaak juridisch als ook gevoelsmatig) en is halfbakken. Een resultaat én een goed proces leidt altijd tot meer waardecreatie dan aanvankelijk ingeschat.