Folsom Prison, California. Elk jaar biedt deze gevangenis een unieke gelegenheid: een groep mannen tussen de 20 en eind 50, het profiel van onze buurman, mag vier dagen vrijwillig deelnemen aan intensieve praatsessies. Deze mannen hebben allemaal een gemeenschappelijke drijfveer: ze zitten vast in vragen over werk, relaties, en zelfontplooiing. Waarom kan ik geen hechte relatie aangaan? Welke richting moet ik op in het leven? Wat wil ik in mijn carrière? Dit zijn herkenbare vraagstukken.
Een spanningsrijke omgeving
Folsom Prison is niet zomaar een gevangenis. Het huisvest zware criminelen, vaak veroordeeld voor moord en andere ernstige misdaden. Deze inmates hebben harde, getekende gezichten die moeilijk te lezen zijn, wat bijdraagt aan een constante spanning. Sommigen zwijgen, anderen lijken op het punt van ontploffen te staan. Ondanks hun gang-rivaliteiten, hebben ze afgesproken deze buiten de sessies te laten.
Begeleiders, onduidelijk voor de toeschouwer wie dat precies zijn, leiden de sessies met rituelen. De sessies beginnen en eindigen met een check-in en check-out, waarbij sonore geluiden door de groep weerklinken. Deze structuur blijkt cruciaal, want de emoties lopen vaak hoog op.
Emotionele uitbarstingen en inkeer
In de eerste praatsessie zitten bezoekers en inmates in een kleine kring. De spanning is voelbaar; niemand laat zijn ware gevoelens zien. Geleidelijk komen gevoeligheden naar boven. Iemand flipt omdat hij zich beoordeeld voelt, een ander explodeert. De begeleiders en inmates zijn meesters in het drukken op emotionele knoppen, waardoor zelfs de meest ruige gevangenen zich ontpoppen als volleerde therapeuten. Het patroon van de sessies verloopt als volgt:
- Een groepslid (bezoeker of inmate) wordt geraakt door een thema en uit dit agressief.
- De begeleiders en inmates dagen hem uit om zijn angst onder ogen te zien.
- Hij wordt uitgelokt en in zijn emotie geduwd, resulterend in een fysieke uitbarsting.
- De begeleiders en inmates springen op de man, wat zijn woede verergert.
- Nog meer inmates bemoeien zich ermee; hij kan niet ontsnappen.
- Hij breekt, huilt en erkent zijn pijn, waarna hij rustig wordt.
- Einde gesprek, nazorg en omhelzingen volgen, waarna hij rustig terugkeert naar zijn plaats: het inzicht is verkregen.
Samenwerkingslessen uit Folsom Prison
De parallellen tussen deze intense sessies en moeizame samenwerking in organisaties zijn treffend:
Het hooghouden van het EGO
Het EGO fungeert als een hardnekkig masker dat onze gedachten en gevoelens beschermt. Het EGO kent twee strategieën: winnen of verliezen. In conflictsituaties speelt het EGO altijd een rol. In de documentaire zien we dit duidelijk terug in de eerste vijf stappen, waar de mannen hun EGO’s hooghouden en agressief reageren. Dit patroon is ook herkenbaar in zakelijke samenwerkingen: het EGO wil winnen, zelfs in het slachtofferschap.
Het knakken van het EGO
Wanneer het EGO breekt, zoals in stap 6 van de sessies, ontstaat er ruimte voor echte emoties. De inmates, bedwongen door anderen, kunnen hun gebruikelijke patroon niet voortzetten en breken onder de druk. Het EGO knakt. Dit leidt tot tranen en een diepere zelfinzicht. Deze catharsis zorgt voor een dieper begrip en berusting.
Transitie na EGO-doorbraak
Deze über tough guys tonen uiteindelijk zachtheid. Ook de bezoekers ervaren een transformatie. De maskers vallen af en er ontstaat een gevoel van verbondenheid. Wanneer mensen in samenwerking over hun eigen schaduw springen, ontstaat een onomkeerbare transitie naar een dieper niveau van menselijk contact.
De kern
Of je nu een gevangene bent of werkt in een organisatie, we delen allemaal dezelfde menselijke kwaliteiten en kwetsbaarheden. We kunnen verhard raken in de loop van het leven waardoor het EGO als een harnas van onkwetsbaarheid kan worden.
Zelfreflectie en zelfonderzoek maakt dat je weet wat je beter wel en niet kan doen. Wat jouw sterkte en te ontwikkelen eigenschappen zijn. Conflicten, hoewel pijnlijk, kunnen ook fungeren als katalysatoren voor een hechtere samenwerking. Samenwerken is eigenlijk ‘leren transcenderen’. Het betekent jezelf in je werk leren kennen, je kwaliteiten en kwetsbaarheden onder ogen zien, en boven jezelf uitstijgen ten gunste van jezelf en het collectief.
Over de Folsom en documentaire
Folsom Prison werd beroemd door Johnny Cash’s hit ‘Folsom Prison Blues’ uit 1956. Zijn legendarische concerten in de gevangenis, vooral in 1968, werden op het meest enthousiaste publiek gespeeld volgens Cash. De documentaire over de vierdaagse praatsessies in Folsom Prison uit 2017 biedt een fascinerend kijkje in dit unieke proces. De trailer is te zien op youtube.
