Gedachten: geheime gangen naar gedrag

Gedachten hebben kracht

Holocaust overlevenden konden in leven blijven omdat ze in hun geliefden sterk en bewust voor ogen namen. Anorexia patiënten denken dat ze te dik zijn ondanks het zien van hun sterk vermagerd lichaam. Martin Luther King had de droom, sterke gedachten, dat op één dag de mensheid in vrede zal samenleven. De beweging, zijn gedachten, stuwen de gelijkheidsbeweging tot de dag van vandaag voort. ‘Ik ben niets waard’, denkt een kind als dat in zijn korte leventje vaak gezegd is. Het kan zijn hele leven negatief bepalen. En dus: alles wat een mens bereikt of niet bereikt, is een resultaat van zijn gedachten (James Allen).

Probleem-gedachten zijn het probleem

Gedachten hebben kracht en daarmee een voorspellende waarde! In samenwerking zijn met name de sterk negatieve gedachten over de ander of over de situatie het probleem. Als voorbeeld: Willem vindt Jan een vervelend persoon: hij wil altijd met andermans eer strijken/hij luistert alleen als het hem uitkomt/hij heeft last van Bokito-gedrag. Als Willem met Jan in de vergadering zit, denkt hij: ‘ja hoor, hij pakt de winst voor ons project!’, ‘moet je hem zien kijken, hij voelt zich zo superieur’ en ‘ach, Jan vindt deze discussie niet interessant -er valt zeker niets te halen-, zit ie weer op zijn smartphone’. Nu is de vraag: als Willem deze gedachten heeft, hoe groot is de kans dat Willem positief gedrag naar Jan laat zien? En ook, weet Willem wel dat zijn denken de brandstof is voor potentieel gedoe met Jan?

Gedachten maken jouw verhaal

‘Is het zo simpel?’, kan je nu denken? En toch is het zo dat onze gedachten ons leven DE HELE DAG ondertitelen. Of we dit willen of niet. Of we er bewust van zijn of niet. Het is een constante stroom van denken over ons verleden, over de toekomst, wat we irritant, goed, zorgwekkend, slim of afkeurenswaardig vinden. Het is HET VERHAAL wat we maken van de situatie waar we in zitten. Het is het verhaal dat we aan elkaar en anderen vertellen: zo is het gebeurd en zo zit het.

Jouw verhaal is niet noodzakelijkerwijs waar: het is JOUW DUIDING van de werkelijkheid. Een ander, die hetzelfde zou hebben meegemaakt, zou er een ander verhaal van maken. Dat is ’t wrange: we zijn allemaal verwikkeld in onze eigen (on-)waarheid. Dit dicteert ons gedrag. Zo zitten we dus allemaal met onze persoonlijke waarheden in het leven en samenwerking. Dit verhaal bepaalt uiteindelijk ook of je een positieve of negatieve bijdrage hebt in die samenwerking.

Kenmerken van gedachten

Wellicht vind je gedachten maar ‘klein bier’. Maar ik zeg je: gedachten zijn de ‘geheime gangen’ die jouw leven bepalen. Wat is zo kenmerkend aan gedachten.

Gedachten zijn:

  • Alomtegenwoordig:Gedachten komen als een onafgebroken stroom. Iedere minuut. Iedere dag.
  • Repetitief: ze komen vaak onafgebroken met dezelfde gedachten. ‘Oh, wat ben ik dom geweest’, even later, ‘wat dom van me’, even later, ‘Goh, dat is echt niet handig van mij geweest’, dan weer, ‘Zo dom zeg, ik had nu dit kunnen hebben’. En zo verder.
  • Vaak oordelend: gedachten zijn vaak oordelend en negatief, iets wat niet goed is, wat stom is, irritant, belachelijk is. Zie boven.
  • Verschillend tegelijkertijd: het zijn veel verschillende gedachten die tegelijkertijd kunnen op poppen: ‘wat praat zij moeilijk-ik moet nog een kado kopen-nog Martgriet terugmailen-nu even opletten wat ie zegt-help ik krijg weer een steek in mijn zij’. Zomaar wat gedachten in een split second.
  • Nutteloos: het voegt vaak niets (positiefs) toe aan de werkelijkheid, je gevoel wordt er vaak negatief door bepaald. Bijvoorbeeld een teveel aan gedachten, zorgt ervoor dat je hoofd overvol is en dat je je gestrest voelt.
  • Verslavend: sommige mensen hangen aan hun gedachten. Je kunt ze niet tot een nieuw inzicht brengen. Ze hebben een verhaal gemaakt van hoe het zit en daar blijven ze in leven. Tegenargumenten of andere zienswijzen worden vanuit het eigen verhaal te niet gedaan. Dit kenmerk alleen rechtvaardigt een geheel eigen artikel!
  • Onbewust: gedachten komen en gaan Wij zijn veelal niet bewust van de tirannie van gedachten.
  • Gedrag bepalend: omdat het onbewust is, hebben we niet door hoe gedachten doorwerken op onze gevoelens, welbevinden en gedrag.

*Waarom gedachten deze kenmerken hebben weten we niet goed. Neurowetenschappers geven aan dat ons vroegste brein is aangelegd op het vermijden van risico’s. Kennelijk is dat wat ons brein dan de hele dag doet: de omgeving en mensen scannen op ‘gevaren’.

Denken over je gedachten

Een mens volgt waar zijn gedachten gaan. Het positieve zit erin dat jij je gedachten kan beheren EN kan sturen. Dus: denk eens na over je gedachten. Een opdracht:

  • Welke gedachten heb je op dit moment?
  • Welk rapportcijfer geef je jezelf voor positieve gedachten?
  • Wat zijn je gedachten over een bepaald persoon die je nu lastig vindt?
  • Wat waren moeilijke situaties voor je, welke gedachten had je toen?

Kan je het antwoord op bovenstaande vragen niet of onvoldoende geven, dan ben je je onbewust van de invloed van jouw gedachten. Niet erg want je leest nu dit artikel: je bent op weg. Ga aankomende week eens BEWUST letten op je gedachten. Vooral die gedachten die je hebt in moeilijke situaties.

Maar, ik moet toch weer denken om van die negatieve gedachten af te komen. Dus ik gebruik weer datzelfde instrumentarium?! Jawel, maar nu gebruik je het bewust, jij bent nu de OBSERVATOR van de gedachten. Als observator kan je jouw gedachten indien nodig inruilen voor andere gedachten. Je kunt zelfs min of meer ‘gedachten-loos’ worden! Dit is een vorm van mindfullness waarin je je gedachten observeert maar er helemaal niets mee doet. Het is een vorm van (hoger) bewustzijn waarin je steeds weer, als gedachten zich aandienen, teruggaat naar rust, de eigen ademhaling bijvoorbeeld. Zoals altijd: om gedachten te kennen moet je ze bewust worden. Als je ze bewust bent, kun je eventuele negatieve gedachten onderkennen. En deze omzetten naar positieve gedachten. Ja, zo makkelijk is het. Het moeilijke zit ‘m in het blijvend bewust te zijn over je gedachten.

Gedachten zijn sterk en ze gaan hun geheime gangen naar -ongewenst- gedrag als je ze niet bewust bent. Start vandaag en onderzoek je gedachten bewust (wil je weten wat het mij heeft opgeleverd -veel-, neem contact op). Je zult merken dat als je ze gaat herkennen, je gedachten kan uitdagen om in plaats van gedachte x, bewust y te denken. Het resultaat wordt anders en je loopt het risico dat het nu gewenst is! Daarbij bedenk: negativiteit wordt nooit voorafgegaan door positieve gedachten! Aan positieve woorden en acties, gaan ALTIJD positieve gedachten vooraf. Het is eigenlijk zo simpel.

Dit is een artikel in het kader van het belang van iemands ‘binnenwereld’ (lees zijn gedachten) op samenwerking.