De nieuwe werkelijkheid went. In maart 2020 toen de impact van corona rechtstreeks ingreep ons leven, waren wij in een soort shock. De NOS, Nu.nl en kranten spreken stelselmatig over ‘de corona crisis’. Wat we allemaal merken is dat mooie intenties nóg duidelijker werden. Maar ook dat disfunctioneel en moeilijk te verteren gedrag nóg explicieter wordt. Bekijk de verbijsterde uitspraken van Bolsonaro, Lukashenka natuurlijk Trump. Voor alle crises geldt, het legt verhoudingen bloot en de zwakste schakel. Het leert je vrienden kennen, maakt in beton gegoten processen zacht en maakt van onverdraagzame personen irrationele, gevaarlijke jokers.
Crises stuwt gedrag naar uitersten. In organisaties werkt dit precies zo. Onverwachte en bedreigende zaken -spanning- laat zien wat er in een team, project en bedrijf gebeurt. Action (eigendom van investeerder 3i) bijvoorbeeld heeft eenzijdig de betalingstermijn van de leveranciers van 60 naar 90 dagen gezet ‘vanwege de corona crisis’. Bevreemdend temeer een selecte groep van partners recent een bonuspot van 500 miljoen euro onderling mocht verdelen. Na veel kritiek is dit teruggedraaid. Of Hunkemöller (van investeerder Carlyle) die eenzijdig besloot de huur niet meer te betalen. En de misstanden in de vleesverwerkende industrie en dierenfokkerij. Allemaal niet netjes en ronduit ‘zum Kotsen’.
Ook de andere kant is merkbaar bij organisaties: we zoeken elkaar virtueel op en steunen elkaar met kaartjes, bloemen en bemoedigingen. Er is meer aandacht voor elkaar. Buiten de organisaties schuilen we virtueel samen en worden we pro-actief met knuffels voor het raam, attenties richting ouderen en nationale initiatieven voor gratis mentale steun. Bij ons zijn er chocoladerepen, bloemzaadjes en kaartjes in de brievenbus gevallen. Heel warm.
Maar er zijn er ook die zich meer terugtrekken. Angstige mensen worden panisch. Mensen die al boos waren, nog bozer. Ook gezinnen en familiestructuren die eerder niet goed functioneerden vallen door de broze mand met huiselijk geweld en armoede tot gevolg. Ernstig. We spreken nu al van een groeiend aantal mensen met psychische klachten t.g.v. Covid 19. De Rijksoverheid refereert op haar website wat te doen tegen somberheid in deze corona tijden. Hoewel we het overzicht en de uitwerking op de gemoedstoestand van mensen nog niet hebben, werpt de corona situatie zijn lange schaduw al vooruit.
Onder spanning wordt alles vloeibaar is dus niet per se waar. Onder spanning verstarren we ook. We grijpen terug op onze overlevingsmodus en verworden we tot extremen als we ons in een hoek gedrukt voelen. Een crises legt die gedragspatronen bloot. Het zijn patronen die er latent al waren maar versterkt worden als er spanning op komt. In deze tijd wordt het kussen opgeschud en wordt duidelijk welke organisatie, welk team en welk persoon onbewust ‘kiest’ voor welk gedrag: meer vloeibaar, star of extreem.
